HAIRS (ผม, ขน)

PSD hair follicle oil cosmetics with spiral and drops gold liquid keratin or serum on beige background 3d render treatment and repair of damaged hair structure mockup ad promo banner

Vector human head hair growth cycle

Hairs หมายถึง เส้นผมที่อยู่บนศีรษะและขนที่อยู่ตามร่างกาย  ไม่มีหน้าที่เกี่ยวกับความอยู่รอดของชีวิต (Vital function)  แต่มีความสำคัญในแง่ความสวยงามที่ส่งผลต่อจิตใจของคน (Psychological  importance)  ปัญหาผมร่วง ผมบาง ศีรษะล้าน ก่อให้เกิดปัญหากระทบทางจิตใจ เกิดความมั่นใจในตนเองได้  

ผมจัดเป็นส่วนหนึ่งของชั้นผิวหนังกำพร้า (epidermis) โดยเรามีผมชุดแรกที่เกิดขึ้นตอนอยู่ในครรภ์เรียกว่า “Lanugo hair” เป็นขนเส้นเล็กๆ มักจะไม่มีสี และไม่มีแกนผม (hair medulla) ปกติจะหลุดไปก่อนคลอด 3-4 สัปดาห์ หลังจากนั้นเส้นผมที่เกิดขึ้นต่อมาเราจะเรียกว่า “Vellus hair” เป็นขนอ่อน ๆ ตามตัวและใบหน้า ไม่มี hair medulla เช่นกัน ไม่มีสี แต่บางทีก็มีสีอ่อนๆ มีความยาวไม่เกิน 2 ซม. และต่อมาจะกลายเป็น “Terminal hair” เป็นผมที่เส้นใหญ่ หยาบและยาวมีสีและมี hair medulla  เป็นผมที่อยู่บนศีรษะ ขนตามรักแร้ และ หัวหน่าวเมื่อเข้าสู่วัยหนุ่มสาว ซึ่งจะมีความสัมพันธ์กับฮอร์โมน estrogen และ androgen 

หน้าที่ของผม

  1. ป้องกันไม่ให้ร่างกายสูญเสียความร้อน หรือได้รับอันตรายบนศีรษะ  ช่วยป้องกันไม่ให้แสงแดดทำลายผิวหนัง
  2. สามารถรับความรู้สึกได้ โดยในรูขุมขนจะมีเส้นประสาทที่คอยรับความรู้สึก เมื่อมีแรงกดแรงดึงบน Hairs  (Tactile  sensibility)
  3. เป็นตัวนำให้สารต่างๆออกจากร่างกาย เช่น ไขมัน(Sebum) ที่สร้างจากต่อมไขมัน (Sebaceous  glands) และเหงื่อจากต่อม Apocrine  glands
  4. มีส่วนสำคัญต่อบุคลิกลักษณะของเรา  สามารถช่วยดึงดูดความสนใจจากเพศตรงข้าม
  5. รูขุมขน (Hair  follicles) มีบทบาทสำคัญต่อการรักษาสมดุลของ epidermis (Epidermal  homeostasis) ในเรื่องการปรับ PH การระบายความร้อนเพื่อรักษาอุณภูมิของผิวหนัง

วงจรชีวิตผม

  1. Anagen เป็นระยะการเจริญเติบโตของเส้นผม เป็นระยะที่ hair follicle จะอยู่ลึกที่สุดใน dermis (ประมาณ0.5 ซม.) เส้นผมจะมีสีเข้ม มีเส้นเลือดมาเลี้ยงมาก ในระยะ anagen นี้จะกินเวลานาน 2-3 ปี และส่วนใหญ่ของเส้นผมบนหนังศีรษะจะเป็น anagen hair ประมาณ 85-90%
  2. Catagen เมื่อถึงสุดระยะ anagen แล้ว เส้นผมจะเข้าสู่ระยะที่เรียกว่า Catagen ซึ่งเป็นช่วงสั้นๆ ประมาณ 2-3 สัปดาห์ เป็นระยะที่ hair follicle จะเลื่อนสูงขึ้นไป สีจะเริ่มจางลงและแยกตัวออกจากเส้นเลือดที่มาเลี้ยง มีประมาณ 1% ที่เป็น catagen hair บนหนังศรีษะ
  3. Telogen ระยะสุดท้าย เป็นระยะที่เส้นผมหยุดการเจริญและเลื่อนตัวขึ้นไปจนอยู่ต่ำกว่าช่องเปิดของต่อมไขมัน (sebaceous orifice) เพียงเล็กน้อย เส้นผมจะอยู่ในระยะนี้เพียงประมาณ 3 เดือน แล้วร่วงหลุดไป เส้นผมในระยะนี้มีประมาณ 10-15% ในคนปกติมีเฉลี่ยประมาณ 100,000 เส้น ยาวได้วันละประมาณ 0.35 มม. แต่ละวันจะมีผม telogen ร่วงประมาณไม่เกิน 100 เส้นในคนปกติ และ ถ้าวันไหนสระผมอาจจะมีจำนวนที่ร่วงเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่า

จากโครงคร้าง หน้าที่ และวงจรชีวิตของผม ทำให้เราเข้าใจการเกิด การหลุดล่วงของผมได้ดีขึ้น เพื่อจะรักษาอาการผมร่วง ดูแลผมให้แข็งแรงและสุขภาพดีได้อย่างถูกวิธีและตรงจุด